گاهی اوقات و در مواقع عدم پیشگیری از بارداری ، بسیاری از زوجین با ناباروری مواجه می شوند. ممکن است این عارضه از جانب بانوان و یا آقایان و حتی هر دو آن ها باشد. البته بهتر است بدانید که این نوع عارضه با توجه به پیشرفت علم پزشکی ، قابل درمان بوده و جای هیچ گونه نگرانی برای زوجین وجود نخواهد داشت. برای آشنایی بیشتر با این عارضه می توانید مقاله تهیه شده توسط جراح و متخصص زنان در تهران ، دکتر مریم خسرومهر را مطالعه نمایید.
عارضه نازایی چیست؟
زمانی زوجین با عارضه ناباروری مواجه می شوند که بدون هیچ گونه پیشگیری و با داشتن روابط جنسی منظم قادر به بارداری نمی باشند. این اختلال می تواند به علت نازا بودن یکی از زوجین خانم و یا آقا رخ دهد. به طور کلی می توان گفت بروز این عارضه 40% مربوط به بانوان بوده و 40% از جانب آقایان و 20% باقی مانده به علت های گوناگون و وجود مشکلات متعدد بوده است.
انواع نازایی که ممکن است با آن ها مواجه شوید
نازایی نوع اولیه: در این نوع ناباروری ، زوجین تلاش خود را برای بارداری انجام داده اند ، اما هرگز موفق به بارداری نشده اند که می تواند بر اثر 8وامل مادرزادی و یا اکتسابی رخ دهد.
نازایی نوع ثانویه: در برخی موارد زوجین یک بار باردار شده اند و یا تجربه یک بارداری ناموفق را داشته اند ، اما در حال حاضر قادر به بارداری مجدد نمی باشند.
نازایی چه علائم و نشانه هایی دارد؟
در ابتدا باید بگوییم که علائم شایع این عارضه ، ناباروری می باشد و هیچ نوع علائم خاصی که نشانده نازایی در بانوان باشد وجود نخواهد داشت. اما در برخی مواقع ممکن است بانوان با نامنظمی در قاعدگی ،و آقایان با تغییرات هورمونی رو به رو شوند.
افزایش سن : با افزایش سن ، تعداد تخمک ها و قدرت بارداری در بانوان کاهش می یابد. همچنین افراد در سن بالای 35 سال با کاهش کیفیت تخمدان و در نتیجه بروز ناهنجاری های احتمالی در کروموزوم های جنین مواجه می شوند که سبب سقط جنین خواهد شد ، در این مواقع لازم است تا به جراح و متخصص زنان در تهران دکتر خسرومهر مراجعه شود.
یائسگی های زودرس: افزایش سن و نزدیک شدن به دوره یائسگی از عوامل طبیعی نازایی در بانوان می باشد. اما در صورتی که تعداد فولیکول های تخمدان یک فرد زود تر از زمان معمولی خود کاهش یابد سبب یائسگی زودرس و در نتیجه ناباروری می شود.
اختلال در تخمک گذاری: وجود اختلال در تخمک گذاری ، در آزاد شدن تخمک از تخمدان ها تاثیر می گذارد. این اختلال می تواند شامل مشکلات هورمونی همانند سندروم تخمدان پلی کیستیک باشد. در واقع هایپر پرولاکتینمی موقعیتی که در آن پرولاکتین بیش از حد تولید می شود و هورمون تیروئید بیش از حد و یا بسیار کمتر از حالت عادی فعالیت کند ، می تواند در چرخه عادت ماهیانه بانوان اختلال ایجاد کند که سبب ناباروری خواهد شد.
ناهنجاری های رحم و دهانه رحم: ناهنجاری های متعددی در ناحیه رحم بانوان رخ خواهد داد که می توان به پولیپ رحم ، تغییر شکل آن و تومور های سرطانی موجود در دیواره رحم و حتی انسداد لوله های فالوپ یا جلوگیری از کاشت تخمک بارور اشاره کرد که در ناباروری موثر می باشد.
آندومتریوز: زمانی بانوان با این عارضه مواجه خواهند شد که بافت آندومتر در خارج از رحم رشد کند. توجه داشته باشید که بیماری آندومتریوز بر عملکرد تخمدان ، رحم و لوله فالوپ تاثیرات منفی و نا خوشایندی و موثر در نازایی می گذارد.
ساختار رحم: رحم بانوان باید ساختاری مناسب با شرایط را داشته باشد تا اسپرم بتواند از آن به راحتی و بدون هیچ گونه مشکلی عبور کند ، به تخمدان و لوله فالوپ برسد. بنابراین و در صورت عدم مناسب بودن رحم در شرایط هورمونی و آناتومی می تواند در عدم باروری بانوان تاثیر بگذارد.
عفونت: با ابتلا دستگاه تناسلی داخلی بانوان به عفونت ، سبب ناباروری خواهد شد. در بخش های داخلی که شامل تخمدان ، لوله فالوپ و رحم می شود عفونت می تواند ، در بروز آسیب های جدی و انسداد لوله ها نقش موثری داشته باشد ، که با توصیه متخصص زنان دکتر خسرومهر در تهران مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
سندرم تخمدان پلی کیستیک: در برخی موارد و در صورت عدم تکامل فولیکول ها یا تخمک های تخمدان ، کیست های بسیار کوچکی در کناره تخمدان تشکیل می شود ، که به عارضه سندرم تخمدان پلی کیستیک و یا تنبلی تخمدان معروف است.
چه عواملی سبب بروز نازایی در آقایان می شود؟
اسپرم عاملی : تولید غیر طبیعی اسپرم و بروز اختلال در عملکرد اسپرم با توجه به وجود مشکلاتی همچون عوامل ژنتیکی ، مشکلات سلامتی همانند دیابت و عفونت ها و ابتلا به HIV و موارد دیگر با بزرگ شدن رگ های خونی بیضه سبب ناباروری می شود.
انتقال بیضه : با وجود مشکلاتی همانند زود انزالی ، برخی بیماری های ژنتیکی مانند فیبروز کیستیک و وجود انسداد در بیضه ها و موارد دیگر عارضه نازایی به وجود خواهد آمد.
آلاینده های شیمیایی : در صورت تماس بیش از حد آقایان با آلاینده های شیمیایی همانند آفت کش ها ، اشعه ها و مصرف دخانیات ، نوشیدنی های حاوی الکل ، فشار خون بالا و بسیاری از موارد دیگر مشکلاتی در بارور شدن آن ها ایجاد خواهد کرد.
سرطان : آسیب های ناشی از سرطان و روش های درمانی آن همانند شیمی درمانی و رادیوتراپی می تواند در نازایی آقایان بسیار تاثیر بگذارد.
آیا ناباروری با جراحی های زیبایی زنان تداخل دارد ؟
شاید این باور غلط نیز در ذهن شما هم شکل گرفته باشد که افراد مبتلا به نازایی نمی توانند تحت جراحی های زیبایی زنان همچون لابیاپلاستی قرار بگیرند ؛ یا حتی بلعکس ؛ تصور کنید که انجام عمل های زیبایی و جوانسازی ناحیه تناسلی منجر به ناباروری شود. خوب است بدانید که این دو موضوع هیچگونه تداخلی با همدیگر ندارند. تغییرات در حین عمل های زیبایی ، بر بخش خارجی ناحیه تناسلی اعمال می شوند ؛ بنابراین هیچگونه دخالتی در عملکرد دستگاه تولید مثل ندارند.
کسانی که هم که دچار ناباروری هستند مشکلی برای انجام هر یک از پروسه های جراحی زیبایی واژینال ندارند مگر آن که تحت درمان نازایی باشند و برای اینکه نتیجه مثبت از روند درمانی دریافت کنند ، به توصیه جراح نباید تا پایان دوره درمانی تحت عمل های جراحی قرار بگیرند.
چگونگی تشخیص ناباروری در خانم ها و آقایان
در مواقع مراجعه به پزشک ، جهت اطلاع از اختلالات ناباروری ، پزشک زنان ماهر و با تجربه درتهران دکتر خسرومهر ، با بررسی سوابق پزشکی شما و همچنین توجه به عادات روزمره زوجین انجام برخی آزمایشات را تجویز می کند. در آقایان لازم است تا بیضه ها و تولید اسپرم بررسی شود ، به همین منظور تست هایی همچون آنالیز مایع منی و تست های هورمونی ، بیوپسی از بافت بیضه و موارد دیگر انجام خواهد شد. اما در بانوان بررسی سلامت تخمک ها و آزاد شدن آن ها بررسی خواهد شد. زیرا تخمک با عبور از لوله های فالوپ به اسپرم رسیده تا روند باروری را آغاز کنند.
جالب است بدانید که به طور کلی ، بیش از هشت زوج از هر ده زوج طی یک سال بعد از بر قراری رابطه جنسی منظم و محافظت نشده باردار می شوند. منظور از رابطه جنسی محافظت نشده ، عدم استفاده از روش های پیشگیرانه و بر قراری رابطه جنسی هر دو الی سه روز می باشد. اما در صورتی که پس از یک سال تلاش زوجین باردار نشوند ، متخصص زنان در این مواقع می تواند به آن ها در رابطه با باروری کمک کند. پزشک زنان با ارزیابی اولیه علت ناباروری را تشخیص خواهد داد و با اقدامات بعدی برای بارداری افراد را آماده خواهد کرد.
تشخیص ناباروری در بانوان چگونه خواهد بود ؟
باروری در بانوان به آزاد سازی تخمک های سالم توسط تخمدان ها بستگی دارد. در واقع دستگاه تناسلی باید اجازه دهد تا تخمک ها به لوله فالوپ رفته و برای لقاح به اسپرم بپیوندند. طی آزمایش های بانوان سعی می شود تا پزشک متوجه شود ، که آیا هر یک از این فرایند ها مختل شده اند یا خیر ! ممکن است برای تشخیص به معاینات فیزیکی نیز نیاز باشد ، اما برای تشخیص درست تر با اطمینان بیشتر آزمایشات زیر نیز از جان جراح و متخصص زنان توصیه خواهد شد.
- آزمایش تخمک گذاری برای اندازه گیری سطوح هورمونی
- هیسترو سالپنگوگرافی یا عکس برداری رنگی ، از رحم بانوان برای ارزیابی وضعیت رحم و لوله های فالوپ و انسداد آن ها
- آزمایش خون
- آزمایش AMH یا آزمایشات ذخیره تخمدان برای ارزیابی سطح هورمون های تخمک گذاری و هورمون های هیپوفیز
- انجام لاپاراسکوپی برای بررسی تخمدان ها و رحم
- سونوگرافی لگن و معاینه لگن برای بررسی بیماری رحم یا تخمدان
- هیتروسکوپی برای بررسی بیماری رحم
- سونوگرافی تارنس واژینال
هیستروسکوپی: از دیگر تکنیک های تشخیص دهنده نازایی می توان به هیستروسکوپی ، تست تعیین بیماری های رحمی نیز اشاره کرد. در این روند ، دستگاهی ظریف از طریق دهانه رحم وارد رحم می شود و مشکلات موجود با استفاده از ان مورد بررسی قرار می گیرد.
لاپاراسکوپی: با استفاده از ایجاد یک برش بسیار کوچک در زیر ناف و با وارد کردن دستگاه به منظور بررسی لوله فالوپ ، تخمدان و رحم انجام می شود. با استفاده از این روش می توان اسکار ، انسداد و ناهنجاری های موجود در نواحی مختلف را تشخیص داد.
تکنیک ها درمان نازایی در آقایان و بانوان
اگر تا کنون نگران عدم بهبودی نازایی بوده اید ، بهتر است بدانید این نوع عارضه با وجود تکنیک های درمانی فوقالعاده موثر می تواند در درمان شما بسیار تاثیر گذارد باشد. از جمله این تکنیک های درمانی می توان به موارد زیر نیز اشاره کرد.
مصرف دارو و اقدام به تخمک گذاری : در جلسات اولیه و مشاوره پزشک با تجربه زنان دکتر مریم خسرومهر در تهران ، توصیه می کند درمان با مصرف برخی دارو ها آغاز شود. مصرف این دسته از دارو ها دوره ای بوده و نیاز است بانوان آن ها را در زمان مشخص شده مصرف کنند.
تلقیح درون رحمی اسپرم iui : بانوانی که تحت درمان توسط دارو قرار گرفته اند ، بعد از گذشت یک بازه زمانی مشخص که طی آن اسپرم سالم درون دستگاه های مخصوص و در یک فرآیندی تلغیظ شده است ، با استفاده از کاتتر داخل رحم جای گذاری می شود که به این پروسه درمانی IUI گفته می شود.
IVF یکی از موثر ترین روش های درمان نازایی : توجه داشته باشید که در پروسه درمان ناباروری با استفاده از تکنیک IVF لقاح در محیط آزمایشگاهی صورت گرفته و سپس نطفه لقاح یافته ، با گذشته یک بازه زمانی 3 الی 4 روزه که در محیط آزمایشگاه رشد کرده است ، داخل رحم بانوان جای گذاری می شود.
ICSI روشی برای رفع نازایی : در پروسه ICSI همانند روش IVF ، لقاح در محیط آزمایشگاهی انجام شده ف اما از طریق تزریق اسپرم به داخل تخمک انجام خواهد شد و جنین حاصله در همان سیکل یا پس از مدتی فریز ، در زمان دیگری درون رحم قرار داده می شوند.
توجه داشته باشید که روش درمان در آقایان با بانوان تفاوت می باشد. در ادامه در رابطه با تکنیک های درمانی موثر در ناباروری آقایان صحبت خواهیم کرد.
تغییر سبک زندگی : سبک زندی گی سالم ، ورزش کردن و دوری از مصرف دخانیات و الکل می تواند سلامت عمومی بدن آقایان را تضمین کند. بنابراین بروز عارضه نازایی در آقایان کاهش یافته و یک تکنیک درمانی بسیار مفید و موثر می باشد.
دارو : با تجویز دارو به آقایان ، به آن ها در تولید اسپرم در تعداد بالاتر کمک می کند و سبب افزایش حرکت اسپرم ها می شود ، که منجر به بارداری خواهد شد. یک نکته حائز اهمیت در رابطه با مصرف دارو ها ، تاثیرات موثر آن ها بر عملکرد بهتر پروستات و تولید اسپرم می باشد.
جراحی واریکسول : در مواقعی که شانس بارداری در افراد بسیار پایین باشد و با رعایت برخی رفتار ها و مصرف دارو موثر نباشد ، جراحی واریکسول با بزرگ شدن رگ ها از جانب پزشک توصیه خواهد شد.
بازیابی اسپرم : در روش بازیابی اسپرم ، تولید اسپرم افزایش یافته و اختلال ناباروری در آقایان درمان می شود.
🤰🏻 بارداری بعد از 7 سال نازایی !! درمان ناباروری با دکتر مریم خسرومهر
چه نکاتی در درمان نازایی به بانوان کمک می کند؟
حفظ وزن : یکی از عوامل شایع در ناباروری ، افزایش بیش از حد وزن و یا کاهش بسیار زیاد وزن می باشد. زیرا این عارضه می تواند به صورت مستقیم سبب بروز اختلال در تخمک گذاری بانوان شود . به همین منظور توصیه می شود یک روتین غذایی مناسب جهت رسیدن به وزن ایده آل خود را دنبال کنید.
منع مصرف دخانیات : همواره و در تمامی زمینه ها مصرف دخانیات ، توتون و تنباکو تاثیرات مخربی در سلامت و سیستم ایمنی بدن افراد می گذارد. بنابراین برای اقدام به بارداری از مدت ها قبل از مصرف آن ها خودداری کنید و هرگز مصرف دخانیات را آغاز نکنید.
منع مصرف نوشیدنی های حاوی الکل : در کنار دخانیات مصرف الکل نیز اثرات مخربی خواهد داشت ، به همین منظور برای درمان ناباروری و حفظ سلامت خود و جنین از مصرف الکل بپرهیزید.
کنترل استرس و اضطراب : افسردگی ، داشتن استرس و اضطراب می تواند تاثیرات منفی بر روی بارداری شما بگذارد ، پس قبل از اقدام به بارداری برای بهبود شرایط روحی خود به بهترین پزشک زنان تهران دکتر خسرومهر مراجعه کنید.
کافئین : یکی دیگر از عوامل موثر در ناباروری می تواند مصرف بیش از حد کافئین باشد ، البته استفاده از کافئین با توجه به نظر پزشک مانعی ندارد.
چه زمانی به صورت قطعی می توان گفت که زوجین نابارور هستند؟
در مواقعی که بانوان ، طی 12 ماه بدون پیش گیری از بارداری تلاش خود را بکنند و بارداری اتفاق نمی افتد با نازایی مواجه هستند. البته این بازه زمانی تقریبی بوده و در بانوان بالای 35 الی 40 سال بعد از گذشت 6 ماه می باشد.
هزینه لازم برای درمان نازایی چقدر است؟
از جمله سوالاتی که برای زوجین پیش از اقدام به درمان ناباروری پیش خواهد آمد ، میزان هزینه درمان می باشد. در ابتدا باید بدانید که مشکلات متعددی در بروز این عارضه نقش دارند ، به همین منظور برای آغاز درمان باید توسط پزشک زنان خوب دکتر مریم خسرومهر در تهران ، بررسی های لازم انجام شود و سپس با انتخاب یک تکنیک درمانی فوق العاده و موثر هزینه مورد نیاز مشخص شود ، که از جانب پزشک به شما اطلاع داده خواهد شد.
آیا کم کاری تیروئید می تواند در نازایی موثر باشد؟
لازم است بدانید که غده تیروئید کم کار و پر کار می تواند در عدم تعادل هورمونی تاثیر بگذارد. همچنین تیروئید یکی از مهم ترین غده های درون ریز بدن بوده که در روند باروری بانوان تاثیر گذار است. بنابراین در صورتی که به کم کاری یا پر کاری تیروئید مبتلا هستید ، ممکن است در روند عادت ماهیانه شما تاثیرات منفی بگذارد که در ناباروری نیز موثر خواهد بود. در نتیجه محور هیپوتالاموس هیپوفیز ، تنها عاملی نیست که در نظم عادت ماهیانه و آزاد شدن تخمک ها نیز می تواند موثر باشد. بنابراین یکی از تست های بررسی عملکرد تخمدان و تخمک ها ، بررسی هورمون های تیروئیدی است. در صورت وجود اختلال در تولید هورمون های تیروئید ، باید افراد با مصرف دارو آن را کنترل و درمان کنند.
آیا بالا بودن میزان هورمون مردانه در بانوان سبب نازایی خواهد شد؟
از جمله عوامل موثر در تنبلی تخمدان ، بالا بودن میزان هورمون های مردانه در بانوان می باشد. در نتیجه بالا بودن این هورمون می تواند در ناباروری تاثیر بگذارد . با بالا رفتن هورمون های مردانه مسیر تولید تخمک و آزاد کردن تخمک ها به سختی انجام خواهد شد و حتی ممکن است این مسیر کامل نشود. البته بالا بودن میزان هورمون های مردانه می تواند بر اثر وجود مشکلات درون ریز نیز باشد. برای مثال مشکلات فوق کلیه یا آدرنال ، که در پی آن پریود مختل شده و سیکل ماهیانه توانایی باروری را ندارد.
آیا مصرف قرص ال دی در بانوان سبب نازایی خواهد شد؟
در صورتی که بانوان این دسته از قرص ها را به مدت 6 الی 7 سال به صورت مداوم استفاده کنند ، می تواند در یک بازه زمانی طولانی همچون یک ساله سبب ناباروری شود و لازم است تا یک سال استراحت انجام شود تا توانایی بارداری باز گردد. همچنین بهتر است بدانید که قرص های اورژانسی هرگز سبب نازایی نخواهند شد و تنها عادت ماهیانه را دچار اختلال خواهد کرد.
چگونه می توانیم از عارضه نازایی جلوگیری کنیم؟
همانطور که می دانید عوامل متعددی در ناباروری موثر است که نمی توان از تمامی آن ها نیز پیشگیری کرد. در نتیجه زوجین باید تلاش کنند تا اقدامات بارداری را در زمان تخمک گذاری انجام دهند ، تا بتوانند شانس بارداری را در خود افزایش دهند. در نتیجه جهت پیشگیری از ناباروری توصیه می شود آقایان از مصرف سیگار و سایر دخانیات بپرهیزند ، تا از این طریق از میزان کیفیت اسپرم کاسته نشود. همچنین استحمام با آب گرم می تواند در تحرک اسپرم ها تاثیر نامناسب بگذارد ، در نتیجه قبل از مقاربت با آب گرم استحمام نکنید. همچنین توصیه می شود افرادی که می خواهند باردار شوند در سن مناسب برای آن اقدام کنند و نباید از رده سنی مناسب در ان ها بگذرد. همچنین توصیه می شود بانوان و آقایان قبل از اقدام به بارداری و در یک بازه زمانی طولانی از نوشیدنی های حاوی الکل و همچنین کافئین استفاده نکنند ، زیرا می تواند در ناباروری آن ها تاثیر بگذارد.
آیا ترکیدن کیست تخمدان سبب بروز نازایی در بانوان می شود ؟
در برخی موارد ممکن است با ترکیدن کیست تخمدان به تخمدان ها آسیب جدی وارد شود ، که سبب بالا بردن احتمال بروز عارضه نازایی می شود. برخی از این کیست ها بسیار بزرگ هستند و سبب پاره شدن تخمدان و آسیب دیدگی آن ها می شود. در صورتی که بافت تخمدان دچار اسکار و خونریزی شود ، می تواند از بین برود و توانا بی و کارایی خود را که تولید هورمون های جنسی و ایجاد سلول تخمک است از دست بدهد.
آیا قرص سیپروترون کامپاند در نازایی افراد تاثیر می گذارد ؟
در ابتدا بهتر است بدانید که قرص سیپروترون کامپاند از جمله دارو های موثر در پیشگیری از بارداری بوده که سبب بروز ناباروری در افراد نمی شود. در صورت قطع این دارو اثر آن پس از مدتی از بین رفته و توانایی باروری در بانوان مجدد باز می گردد.
فیبروم و تاثیر آن در نازایی !
گاهی اوقات ممکن است فیبروم در بروز عارضه ناباروری نقش داشته باشد. البته این موضوع به محل بروز فیبروم ها نیز بستگی دارد. برای مثال در صورتی که ساب موکوزال باشد ، احتمال این عارضه وجود دارد. همچنین فیبروم های بسیار بزرگ فضای بسیار زیادی از رحم را اشغال می کند ، که این مسئله می تواند در سقط جنین نقش داشته باشد . بنابراین مشکلاتی را که فیبروم رحم برای بانوان ایجاد می کند ، لقاح صورت می گیرد اما قابلیت نگهداری جنین را در حفره خود به صفر می رساند. لازم به ذکر است که در مواردی ممکن است بارداری همراه با فیبروم ایجاد شود و تا زمان زایمان هم مشکلی برای جنین پیش نیاید. تمامی این موارد به اندازه فیبروم و محل تشکیل شدن آن نیز بستگی دارد.
خانم دکتر عزیز ، سقط مکرر در ناباروری تاثیر گذار هستش؟ من تجربه دو بار سقط رو داشتم ممکنه دیگه نتونم بچه دار شم؟
سقط مکرر هم نوعی نازایی محسوب می شود که لازم است علل آن مورد بررسی قرار بگیرد.
خانم دکتر عزیز سابقه ناباروری در خانواه همسرم بسیار زیاده ، به نظر شما بهتره قبل از اقدام به بارداری تحت نظر باشیم ؟
بله حتما ، همسرتون باید آزمایش بررسی مایع منی رو انجام بدن و خودتون هم از نظر هورمونی و سونو چک شوید.